Onlangs heeft Martens en Van Oord een nieuw schip in bedrijf genomen: de Gelderland. De eerste hybride peilboot, speciaal ontworpen om de waterbodem van de Boven-Rijn en Waal in kaart te brengen op project Onderhoud Vaarwegen Oost-Nederland. Martens en Van Oord voert dit project uit in onderaanneming van Heijmans. Wat maakt deze nieuwe peilboot zo bijzonder? We vroegen het aan materieel engineer Robert de Haas en surveyor Roelof van der Schouw. Robert tekende voor het ontwerp en de bouwbegeleiding, Roelof nam de peil- en meetsystemen voor zijn rekening.
Duurzame keuze
Robert: “In de aanbesteding van Rijkswaterstaat voor project Onderhoud Vaarwegen Oost-Nederland waren flink wat punten te verdienen door te kiezen voor een duurzame aanpak. Wij zijn in een vroeg stadium betrokken om mee te denken: wat kunnen we doen om aan deze wensen tegemoet te komen? Zo kwamen we op het idee om het peilwerk elektrisch te gaan doen. We hadden nog veel ambitieuzere plannen, zoals een volledig autonoom werkende peilboot, maar zoiets laat de huidige regelgeving nog niet toe. Het werd dus een hybride peilboot, die elektrisch de peilwerkzaamheden verricht en op diesel van en naar de haven vaart.”
Bestaand ontwerp aangepast
“Na de gunning moesten we snel aan de slag om ons idee verder uit te werken. We hebben een bouwteam gevormd dat zich heeft gebogen over onder meer de elektrische aandrijving en het accupakket. Daarbij hebben we gekozen voor een bestaand ontwerp van Stormer Workboats in Amsterdam, dat we verlengd hebben tot 9,5 meter, zodat alle apparatuur erin past. Daarnaast hebben we het schip netjes laten afwerken, in de huisstijlkleuren en met een comfortabele stuurhut. Wel zo fijn voor onze vaste schipper, Mark Veldkamp.”
In gebruik
“Aan boord bevindt zich een T50 Dual Head Multibeam-systeem dat de waterbodem nauwkeurig in kaart brengt. Om het schip te stroomlijnen, hebben we ervoor gekozen om de apparatuur in de onderkant in te bouwen in plaats van eronder te monteren. Zo heeft de romp minder weerstand, wat gunstig is voor het energieverbruik. Door corona was het nog even spannend of de Gelderland tijdig klaar zou zijn. Gelukkig hebben we het schip op tijd voor project Onderhoud Vaarwegen Oost-Nederland in gebruik kunnen nemen.”
Peilen op een drukbevaren rivier
De Waal is een drukbevaren rivier en dat betekent: oppassen bij het peilen. Roelof: “Daarom is de Gelderland onder meer uitgerust met marifoons om te kunnen overleggen met passerende binnenvaartschepen. De rivierradar zorgt ervoor dat ook bij slecht zicht de haven veilig kan worden bereikt. Per vaarbeweging kan de peilboot de waterbodem peilen over een breedte van zo’n 35 tot 40 meter. De vaargeul is grofweg 170 meter breed, dus het schip vaart steeds op en neer. Het totale traject van 93 kilometer is verdeeld in vakken van 5 kilometer lang.”
Digitaal model
“De data die de Gelderland genereert, wordt verwerkt in een digitaal model (Digital Twin) van de Waal. Daarin kunnen we precies in beeld brengen hoe de rivier zich gedraagt. In de Digital Twin vullen wij deze data onder andere aan met gegevens vanuit het bedrijf Covadem, die zij doorlopend verzamelen vanuit de dieptemeters van voorbijvarende binnenvaartschepen. Zo hebben wij altijd inzicht in de actuele ligging van de waterbodem en een beeld waar we moeten baggeren om de rivier op diepte te houden.”
Aan de lader
“Zodra de peilboot klaar is met meten, vaart hij terug naar de haven om op te laden. Daarvoor hebben we twee locaties ingericht in Tiel en Nijmegen. Tot nu toe levert de Gelderland uitstekend werk. Natuurlijk blijven we de ontwikkelingen in de gaten houden. En wie weet komt die autonoom varende, volledig elektrische peilboot er in de toekomst nog wel.”
Meer weten?
In de laatste Autograaf (nummer 52), het bedrijfsmagazine van Martens en Van Oord, zijn de technische details van de Gelderland mooi in beeld gebracht. Lees er alles over in de digitale versie van het magazine óf schrijf je in via www.mvogroep.nl/autograaf en ontvang een fysiek exemplaar.